«БАГРАТИОН-2» ШАРУА ҚОЖАЛЫҒЫНДАҒЫ ГОЛШТИНДЕЛГЕН СИММЕНТАЛДАРДЫҢ ЖЕЛІННІҢ МОРФОФУНКЦИОНАЛДЫ ҚАСИЕТТЕРІ

Аңдатпа

Бұл мақалада Шығыс Қазақстан облысы Ұлан ауданы «Багратион-2» шаруа қожалығы жағдайында өсірілетін таза тұқымды және голштинделген симментал сиырларының желінінің морфофункционалдық қасиеттерін зерттеу нәтижелері ұсынылған. Зерттеулер үш топтағы малдар негізінде (әр топта 22 бастан) жүргізілді: таза тұқымды симменталдар (I топ), голштинделген ½ симменталдар (II топ) және голштинделген ¼ симменталдар (III топ). Желіннің морфологиялық параметрлерін зерттеу үшін оның пішіні (тостаған тәрізді, дөңгелек, ешкінікі тәрізді), ені, ұзындығы, орамы, алдыңғы және артқы бөлімдерінің тереңдігі, сондай-ақ емшектердің ұзындығы, диаметрі және өзара қашықтығы бағаланды. Функционалдық қасиеттеріне сүт беру жылдамдығы мен желін индексін бағалау кірді. Желін индексі алдыңғы желін бөлімдерінен алынған сүт мөлшерінің жалпы сауылған сүтке қатынасы ретінде есептелді. Сонымен қатар, желіннің біркелкі дамуы және оның машинамен саууға сәйкестігі талданды. Зерттеу нәтижелері сиыр топтарының арасында голштиндеу деңгейіне байланысты маңызды айырмашылықтар бар екенін көрсетті. Голштинделген симменталдардың желінінің функционалдық көрсеткіштері жоғары екені анықталды: олардың сүт беру жылдамдығы жоғары және анатомиялық параметрлері оңтайлы. Бұл ерекшеліктер машинамен сауудың тиімділігін арттыруға және маститтің дамуының алдын алуға ықпал етеді. Алынған мәліметтер сүтті ірі қара малының өнімділік қасиеттерін жақсартуға бағытталған селекциялық жұмысты оңтайландыруға, сондай-ақ Қазақстан шаруашылықтарындағы мал күтімі мен ұстау шарттарына арналған ұсынымдарды әзірлеуге пайдаланылуы мүмкін.